Natuurmonumenten Kaapse Bossen bij Doorn met uitkijktoren

2 KlimboomDeze dikke spar is begin jaren negentig omgewaaid. Zijtakken houden de boom van de grond, waardoor de stam niet snel wegrot. Ideaal om te beklimmen! Bij de wortels zie je veel kleine gaatjes. Ze zijn gemaakt door kevers en andere insecten die dol zijn op dood hout.

3 Vroegere uitkijktorenOp dit kruispunt van beukenlanen zie je vier betonnen fundamenten van een vroegere uitkijktoren, de Houten Kaap. Die werd rond 1932 gebouwd en heeft hier tot 1970 gestaan. Het was in de jaren dertig een trekpleister van het Kaapse Bos, waarvoor je destijds entree moest betalen. Twee uitzichttorens, een bijzondere zwerfkei en stenen tafel zorgden destijds voor vermaak van de bezoeker. Achter het bankje staat een dode beuk met opvallend veel gaten. Dit zijn oude spechtenholen.

4 Uitzichttoren De KaapWie is als eerste boven? De 25.6 meter hoge uitzichttoren is een hele klim! Bovenop geniet je van een prachtig uitzicht. Bij helder weer kun je zelfs de Dom in Utrecht zien. Ook vroeger genoten toeristen hier van torenhoog plezier. De eerste toren werd, iets verderop, in 1890 gebouwd. Die kreeg in 1906 een ijzeren opvolger, de IJzeren Kaap, die tot circa 1958 dienst deed. In 1991 werd daarna een houten toren gebouwd. De huidige toren verrees in 2006. Het heeft een stalen frame dat bekleed is met larikshout uit de Kaapse bossen. Let ook eens op de bankjes rondom de toren. Die hebben hetzelfde ontwerp als de toren, maar dan horizontaal.

5 Doornse keiDeze zware zwerfsteen was een van de attracties van de Kaapse Bossen in de jaren dertig. Het gevaarte staat symbool voor de IJstijden, toen de schuivende ijsmassa veel zwerfkeien uit Scandinavië achterliet. Hij weegt heel wat, maar stoere kerels tillen ‘m wel eens op. En wie de sokkel van de steen goed bekijkt, kan letters ontdekken. De tekst luidt: De Doornsche Kei.

6 Omgewaaide bomenOmgewaaide bomen zijn belangrijk voor een bos. Er schuilen dieren, er groeien paddenstoelen en in het dode hout leven veel insecten. En zo’n plek biedt ruimte voor nieuwe bomen en planten én kinderen. Die kunnen hier lekker spelen en klimmen.

7 Tamme kastanjeHier staat een tamme kastanje, een boom die je vrij veel ziet in de Kaapse Bossen. Ze zijn ooit aangeplant vanwege de houtkwaliteit, hun landschappelijke schoonheid en hun eetbare kastanjes. Pof ze maar eens in de herfst. De boom kleurt dan ook mooi.

8 Sint-HelenaheuvelDit chalet en theehuis werd in 1931 gebouwd op de gelijknamige heuvel. Destijds kon je hier een entreekaartje kopen voor het gebied. De naam is afgeleid van de oudste dochter van de familie Swellengrebel. Deze familie vestigde zich rond 1750 in Doorn. Zij kwamen in bezit van dit toen nog woeste heidegebied. Het deed hen denken aan Zuid-Afrika, waar zij jarenlang hadden gewoond. Daar komt de naam Kaapse Bossen vandaan.

9 Spelen in stuifzandDit heide- en stuifzandveld is een restant van het eens woeste heidegebied, dat vanaf de 18de eeuw steeds meer werd bebost. Spelende kinderen houden het zand nu open, anders zou het snel dichtgroeien. Kijk maar eens naar ‘Gods naaigaren’, een bijnaam van zandzegge. Deze plant van het open zand heeft ondergrondse, horizontale wortelstokken. Daarmee kan het plantje een zandvlakte snel veroveren.

10 BoswallenAan beide zijden van het pad liggen oude boswallen. Ze zijn ooit aangelegd als veekering en afscheiding van percelen. Vooral voor schapen, die hier vroeger de heide begraasden. De wallen, die in de Kaapse Bossen bij elkaar 6 km beslaan, zijn meestal begroeid met zomereiken, berken, grassen en mossen. Het zijn plekken waar muizen, hermelijnen, wezels, eekhoorns en allerlei vogels voedsel kunnen vinden.

11 HakhoutHier is hakhout afgezet, iets wat vroeger veel werd gedaan. De hakhoutbossen leverden veel schors op, destijds een belangrijke grondstof voor leerlooierijen. Tegenwoordig zijn het waardevolle bosjes waar bijzondere planten en dieren voorkomen. Het raster zorgt ervoor dat reeën de jonge boompjes niet direct opeten. Als het hakhout voldoende is uitgelopen, wordt het raster weer weggehaald.

12 Stenen tafelDeze stenen tafel is hier in 1931 geplaatst en was vroeger een geliefde pauzeplek. Het dekblad bestaat uit is een molensteen die afkomstig is uit een molen in Wijk bij Duurstede. Iets verderop kun je een onder de beuken een oude betonnen drinkbak zien liggen. Die is ooit aangelegd voor het wild.

13 GrafheuvelLinks zie je een van de vele grafheuvels op de Utrechtse Heuvelrug. Over het graf van een dode werd aan het eind van de steentijd tot ver in de bronstijd een aarden heuvel opgeworpen. Vaak werden er later meer doden bijgeplaatst, waardoor plaatselijk grote familiegrafheuvels ontstonden.